Archief Ploos van Amstel

Catalogus van Schilderyen

 

54 Een echt en waardig overblijfsel der Schilderkundige Oudheid in de Nederlanden, verbeeldende een Vrouw, zittende met een Boek op haar schoot en een Palmtak in de hand; achter haar ziet men een Toren, daar aan gearbeid word; uitvoerig geschilderd, Anno 1437. door Jan van Eyk, op paneel. Hoog 13, breed 8 duim. Dit stuk is in de manier als Teekening, kunstig in ‘t koper gebragt door C van Noorden en genoeg bekend door de Beschryving , ‘ er van door den Overleeden bezitter in 1769 uitgegeven.

 

 

 

 

Xc1. Cornelis Ploos van Amstel

Voorbericht bij

Catalogus der Teekeningen, Prenten, Schilderyen, Miniatuuren, Emailles, Beeldwerken, Gehoogde, Gediepte, Edele en andere Steenen, Basrelieven, Oude en Nieuwere Penningen, Medailles, Atlas van Amsterdam, Mathematische, Optische en Physische Werktuigen van wylen den Heer Cornelis Ploos van AmstelJac. Corneliszn., al het welk, op maandag den 3 maart 1800, en volgende dagen te Amsterdam Verkogt zal worden

Heilige Barbara door Jan van Eyck met op de achterkant aantekeningen  van Cornelis Ploos van Amstel over o.a. de provenance en voorzien van het vignet mei 1786 (Zie filmfragment The Stay at Home Museum episode 1 (min. 4.54 –7.22 ) met Curator Borchert op de tentoonstelling Jan van Eyck, een optische revolutie. Gent 2020)

Jan van Eyck


Heilige Barbara van Nicodemië

Publieksinformatie: Barbara was de enige dochter van een Syrische edelman, die opgesloten werd in een toren zodat niemand haar kon zien. Toen haar vader haar wilde uithuwelijken, verzette ze zich. Om haar te overtuigen, kreeg ze toestemming om af en toe de toren te verlaten. Daarop bekeerde Barbara zich tot het christendom. Haar vader was woedend, maar ze weigerde haar geloof af te zweren. Men folterde haar, maar 's nachts genazen haar wonden op miraculeuze wijze. Daarom onthoofdde de vader zijn dochter, maar na deze daad begon de aarde te beven en de man werd door de bliksem getroffen. Op het werk bladert Barbara in een gebedenboek. In haar linkerhand houdt ze een palmtak. Ze draagt een ruimvallend kleed waarvan de plooien breed uitwaaieren. Achter haar verrijst een gotische toren, eromheen krioelen talrijke figuurtjes. Sommigen beschouwen dit werk als een grisaille of een zelfstandige tekening. Karel Van Mander schrijft in zijn "Schilderboeck" dat het een ondertekening is. Enkel de luchtpartij werd ingekleurd. Dit werk is het oudste onvoltooid gebleven paneel in de schilderkunst van de Nederlanden.

Verwervingsgeschiedenis: Verzameling Lucas de Heere (Gent 1534 - Parijs 1584); verzameling Johannes Enschede, opgemerkt in 1780; gekocht op de veiling van de verzameling Johannes Enschede door de makelaar P. Yver voor J. Cornelis Ploos van Amstel, 1786; gekocht op de veiling van de verzameling J. Cornelis Ploos van Amstel door de heer Oyen, 1800; gekocht door ridder Florent van Ertborn, 1828; gelegateerd aan het museum door ridder Florent van Ertborn, 1841